FAHİŞ FİYATA TAKİP SİSTEMİ

TARIMDA tarladan sofraya üretim zincirindeki fiyat değişimleri, geçen cuma toplanan Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi’nin ana gündemi oldu. Sektörün sonuçlarını merakla beklediği toplantıda ürün fiyatlarını takip için ‘Erken Uyarı Sistemi’ kurulmasına karar verildi. Tarladaki ekimden başlayarak ürünün piyasadaki her hareketini yakından takip edecek olan sistem için Antalya’da çalışmalar başladı. Sistemin 1 ay içinde kurulması planlanıyor.

DENETİM SAĞLANIRSA SİSTEM İŞLER

Erken Uyarı Sistemi’nin ürün fiyat bildirimleri konusunda gereken denetim sağlanabilirse etkili bir sistem olacağını söyleyen Antalya Ticaret Borsası (ATB) Yönetim Kurulu Üyesi Cüneyt Doğan, şöyle konuştu: “Hal Yasası’nın değişmesiyle birlikte uygulamaya giren Hal Kayıt Sistemi, ürünü ilk alıcıdan itibaren fiyatlandırıyor ve bildirim yapıyor. Yalnız bu sistemin şöyle bir sıkıntısı var: Sistemi denetleyen bir kurum yok. Bu nedenle faturası 5 liradan kesilen bir ürün 2 liradan gösterilebiliyor. Yeni sistem ancak gerekli denetim sağlanabilirse sağlıklı işler.”

DÜŞÜK FİYAT GÖSTERİLİYOR

Şimdiye kadar kullanılan Hal Kayıt Sistemi’nin ürün bedelini tespit etmede yetersiz kaldığını ifade eden Doğan, “Sisteme bildirim yapılan ürün fiyatı ne kadar düşük gösterilirse o kadar az rüsum bedeli ödeniyor. Böylece satışı yapan üretici, kârı kadar bir rüsum bedelinden kurtulmuş oluyor. Bu konuda bir denetim yok. Geçmişte ürün fiyatlarındaki büyük farklılıkların çoğu da bu durumdan kaynaklandı. ‘Komisyoncular yüzde 800 kazanıyor’ iddialarının çoğu da bu yanlış bildirimlerden kaynaklandı. Talebimiz yeni kurulacak ‘Erken Takip Sistemi’nin denetimsizliğin önüne geçecek nitelikte olması. Bu sayede fatura fiyatı neyse sisteme işlenen fiyat da o olur” dedi.

FİYAT VE FATURA TAKİBİ

Bu sistemi düzeltmek, kimin ne kadar kazandığını gerçek verilerle görmek için fatura sistemiyle fiyat bildirim sisteminin birleşmesi gerektiğini söyleyen Doğan, yeni sistemden beklentilerini şöyle sıraladı: “Üretici ürünü ihracatçıya getirdiğinde, ihracatçı onu aldığı andan itibaren bildirim yaparken hem faturayı hem fiyat beyanını sisteme aynı anda işlemesi lazım. Bu iki beyanın farklı mecralarda yapılmaması lazım. Bildirim sistemi uygulamaya girdiğinden beri sektör üyeleri bu sorunu yaşıyor. Üreticiden sofraya giden üretim zincirinde ürünün fiyatı, gerçek fiyatının altında gösterilince satışta yüksek kar oluşmuş gibi gerçek olmayan bir algı oluşuyor. Bu nedenle çok kişiye yüksek fiyat cezaları yazıldı.”

ÜRETİCİDEN FİYAT TEPKİSİ

Antalya Toptancı Hali’ndeki üreticiler düşen fiyatlara tepki göstererek ellerindeki ürünleri çöp konteynerlerine döktü. Halde ihracat için hazırladıkları ürünleri çöpe döken domates üreticilerinin yaşadığı süreci anlatan Doğan, “Rusya’nın Türkiye’den yapılacak ihracat kotasını artırdığını açıklamasından önce domates fiyatları 1 liraya kadar düştü. Çiftçiler ürünleri maliyetinin altında satmaya başladı. Kota engelinin yanında Antalya’dan Rusya’ya ürün göndermenin önünde de engel var. Fethiye’den ürün gönderecek üreticilerin şu anda gözü kulağı Rusya’da. Ay sonunda Rusya gümrük kapılarını açacak mı yoksa kapalı tutmaya devam mı edecek? Sektördeki herkesin aklındaki soru işareti bu. İhracat yolu açılırsa fiyat da dengeye girer, üreticinin yüzü de güler” diye konuştu.

GÜNDEM, 01 Şubat 2021 14:04